FRANSA GENEL SEÇİMLERİNİN ORTAYA KOYDUĞU GERÇEKLER

Kıbrıs ihtilafına “çözüm” bulmak amacıyla, 2017 yılında Crans Montana’da başarısızlığa uğrayan müzakerelerden dört yıl sonra, 2021 yılında, Cenevre’de Garantör ülkelerin de katıldığı, 27-29 Nisan’da düzenlenen görüşmelerde de bir sonuç alınamadı. Görüşmelerde Rum-Yunan tarafı federasyon tezini savunmayı sürdürürken, Kıbrıs Türk tarafı iki tarafın, yani adadaki iki devletin, eşit uluslararası statüsü ve egemen eşitliği ilkesinin kabul edilmesini ve görüşmelerin iki devlet arasında, mülkiyet, sınır ve güvenlik başlıkları altında sürdürülmesini önerdi. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres,toplantılardan sonra, resmî görüşmelerin başlaması için gerekli ortak zeminin bulunamadığını açıkladı.

2021 yılı, Kıbrıs’ta iki devletli çözüm tezinin Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yetkilileri tarafından güçlü biçimde savunulduğu bir yıl oldu. Kıbrıs Türklerinin haklı davasına destek talebinin bu yıl Türk Devletleri Örgütü nezdinde de Cumhurbaşkanı düzeyinde dile getirilmiş olması, not edilmesinde yarar olacak bir gelişme oldu.

Kıbrıs’ta Batı’nın önemli aktörleri İngiltere, ABD ve Avrupa Birliği, federasyon görüşünde ısrar ederken bu önemli aşamaya, iki devletli çözüme nasıl gelindi?

Kıbrıs’ta Londra ve Zürih Antlaşmalarıyla 1960 yılında Türklerle Rumlar arasında bir “fonksiyonel federasyon devleti” kurulmuştu, yani devlet  iki bölgeli değildi ama anayasal yetkiler Türklerle Rumlar arasında dengeli biçimde dağıtılmıştı. Gerek Türkiye ile Yunanistan, gerek adada iki büyük üsse sahip eski sömürgeci İngiltere bu devletin garantörleri oldular. Ancak Rum tarafı bu dengeden bir türlü memnun kalmadı; devleti bir Rum devleti yapmak, Türk nüfusunu Kıbrıs’tan sürerek ortadan kaldırmak, sonra da adayı Yunanistan’a bağlamak için var gücüyle uğraşmaya başladı. Sonra yaşananlar malum: örgütlü Rum çeteleri 21 Aralık 1963’te Türklere karşı “Kanlı Noel” dediğimiz katliam girişimini başlattı. Yüzlerce Türk katledildi, binlercesi göç ettirildi, 105 Türk köyü boşaltıldı, Türkler 1963-1974 arasında adanın sadece toplam yüzde beşini oluşturan dar alanlarda yaşamak zorunda kaldılar.

Bunlar olurken Batı dünyası ne yaptı? Batı, Yunan askerlerinin de bulaştığı Kanlı Noel’de Türklerin katliama uğramasını engelleyemedi. Bu vahşet suçunu işleyenler ve 1963-1974 arası dönemde yüzlerce Türk’ü öldürenler bugüne kadar yargı önüne çıkarılmadı. Batı’dan bunlar yargılansın diye bir ses de çıkmadı. Üstelik Türkler bu insanlarla federasyon kurmaya zorlandı. Batı, Türklerin Rumlar tarafından devlet organlarından zorla atılmasına, Türklerin devletsiz kalmasına, Kıbrıs Cumhuriyetinin bir Rum Cumhuriyetine dönüşmesine de sessiz kaldı. Batı dünyası bunu bile bile, Birleşmiş Milletlerde 4 Mart 1964’te 186 sayılı Güvenlik Konseyi kararıyla, bu oldu bittiye onay verdi ve oluşturulan Kıbrıs Barış Gücünün Rum devletine tabi olmasını sağladı. Batı bununla da kalmadı, 1974’te Rumların Sampson darbesiyle adayı Yunanistan’a bağlama girişiminde Türkiye’yi yalnız bıraktı. Türkiye tek başına müdahale etmek zorunda kaldı. Nihayet Batı, Kıbrıs Cumhuriyetinin bir Rum varlığına dönüştüğünü göre göre, Londra ve Zürih Antlaşmalarına açıkça aykırı olduğu halde, ihtilaflı ve “topraklarının tamamına hakim olamayan” bir devleti Avrupa Birliğine tam üye yaptı. Böylece AB’deki Yunan devleti sayısını ikiye çıkardı.

Batı bütün bu hataları ve hamleleri yaparken, Kıbrıslı Türklerin uğradığı haksızlıkları, izolasyonları gözardı etti. Batı’nın günahları bununla da bitmedi, Kıbrıs ihtilafını çözmek için yıllardan beri hiçbir sonuç getirmeyen görüşmelere, Rumların uluslararası camiada tanınmış bir devlet olarak katılmasını sağlarken, Türk tarafını sadece “Kıbrıs Türk Toplumu” statüsüyle katılmaya zorladı. Rum tarafının işine yarayan, başından eşitsiz bu uygulamaya yıllarca göz yumdu. Rumların bütün adayı ele geçirme ihtirasının adeta ortaklığını yaptı. Rumlar bunca destekten sonra artık Kıbrıs’ta bir çözüme ihtiyaç duymuyor. Müzakere masasının “federasyon” masalıyla devrilmeden devam etmesinden başka bir arzusu da kalmadı. Federasyon ise bir Rum tezine dönüştü.

Federalizm uzmanları, yaşayabilir bir federasyon kurulabilmesi için, taraflar arasında karşılıklı güven, saygı ve bağımlılığın olmasını, yaşamsal konularda güçlü ortak çıkarların, birlikte karar alma ve paylaşma kültürünün bulunmasını şart koşuyor. Peki Kıbrıs’ta bunlar var mı? 1963-1974 arası işlenen Rum cinayetlerinin hesabı hâlâ sorulmadı. Ortada Türklerin kurucu taraf iken silah zoruyla dışlandığı, ama uluslararası toplumun Kıbrıs’ın tek temsilcisi gibi tanımakta beis görmediği bir Rum devleti var. Türk tarafının karşılıklı güvenin artırılması için yaptığı öneriler ve 2003’te kapıların açılması gibi attığı olumlu adımlar da karşı tarafı tatmin etmedi. Bir federasyon modeli öngören 2004 Annan Planına da Rum tarafı yüzde 75 ile hayır oyu verdi.

Adadaki durumu 28 Mayıs 2004 tarihli raporunda değerlendiren BM Genel Sekreteri Kofi Annan, federasyon konusundaki tartışmalara şu gerçekçi teşhisi koydu: “Kıbrıslı Rumlar, Kıbrıslı Türklerle eşit koşullarda/statüde yetki ve refah paylaşmak istememektedir.” Federasyonun ada gerçeklerine uymadığının bundan daha açık bir anlatımı olamazdı.

Federasyon modeli Kıbrıs’ta artık, Türklerin dışlandığı ve ambargo altında yaşatıldığı statükonun bir diğer adı oldu. Türkleri masada tutarak Rumların lehine olan çarpıklığı sürdürmenin bir aracı haline geldi. Federasyon aynı zamanda, Rum-Yunan tarafının ve onlara “sevgiyle” bağlı devletlerin Kıbrıslı Türkleri ve Türkiye’yi sıkıştırmak, adadan Türk askerini çıkarmak, ada Türklerinin son sığınağı olan Garanti sistemini ortadan kaldırmak için kullandığı bir diplomasi oyununa dönüştü. Böylece, zaten bir çözüme ihtiyacı olmayan Rum tarafının, ileride bütün adayı eline geçirmesini sağlayacak bir “çözüm modeli” olmadan hiçbir anlaşmaya evet demeyeceği de ortaya çıkmış oldu.

1571’den 1878’e kadar Osmanlıların, daha sonra İngilizlerin hakim olduğu Kıbrıs’ın tarihinde Rumlar hiçbir dönemde adanın tümünü yönetmemişlerdir. 1960’ta kurulurken bağımsızlığını üç garantör devletin (İngiltere, Türkiye, Yunanistan) teminat altına aldığı sui generis Kıbrıs Cumhuriyetinde ise Türkler ve Rumlar eşit kurucu ortaklar olarak yer almışlardır. Türkler 1963 saldırılarında devletsiz bırakıldıktan sonra kendi özerk yönetimlerini oluşturmuşlar, 1983’te ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetini (KKTC) ilan etmişlerdir. KKTC bir devletin sahip olması gereken tüm özelliklere sahiptir. Ayrıca, ambargo altında yaşamasına rağmen, insan haklarına ve özgürlüklere büyük değer veren, örnek bir demokrasiye sahip dünyanın belki de tek ülkesidir. Doğu Akdeniz’in ve bütün bölgenin önemli gücü Türkiye tarafından diplomatik olarak tanınmaktadır.

Rumların hesabı, Kıbrıs Türklerini “çözüm için yalvaran”, toplumlararası görüşmeler sürecine kilitlenmiş, başka bir seçeneği kalmamış taraf olmaya mahkum etmektir. Oysa durum hiç böyle değildir. Kıbrıs’ta her biri kendi bölgesinde egemenlik sahibi, iki ayrı toprak, iki ayrı devlet, iki ayrı demokrasi, iki ayrı ulus, iki ayrı kültür vardır. Kıbrıs’ın, yakın gelecekte değişmesi beklenmeyen, zamanın denemesinden geçmiş yalın gerçeği, iki ayrı devletin adada yan yana yaşıyor olduğudur. Türkiye ve Türk tarafı bu nedenle Kıbrıs’ta esasen 1974’ten beri Türk askerinin korumakta olduğu barış ve istikrarın, iki devletin yan yana yaşamasına bağlı olduğu, yani iki devletlilik görüşünü öne sürmüştür. Bu görüşe itiraz eden federasyon yanlıları, küçük bir adada iki devletin var olamayacağını iddia etmektedir. Oysa dünyada Timor, Hispaniola gibi bölünmüş adalar vardır. Ayrıca bölünemeyecek kadar küçük bir adada 254 kilometrekarelik İngiliz üslerinin ne işi vardır diye sormak gerekir. 1974’tenberi 47 yıldır çatışma yaşanmadan iki ayrı yönetim yan yana  yaşıyorsa, bunları dışarıdan zorlamalarla birleştirmek, kötü niyetli değilse, herhalde nafile bir çabadır.

1974 yılında Garanti Antlaşmasına dayanarak ülkemizin Kıbrıs’a düzenlediği Barış Harekatı döneminde önemli kararları cesaretle alan ve diplomatik girişimleri maharetle yürüten Bülent Ecevit, 21 Ocak 1997 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde yaptığı, bugün de önemini koruyan konuşmasında, Kıbrıs Rum tarafının federasyon istemediğinin artık anlaşıldığını, Türkiye’nin, dost ülkelerden KKTC’nin devlet olarak “kabul edilmesini” istemesi gerektiğini, KKTC ile Türkiye arasında bir özerklik anlaşması yapılarak dışişleri ve savunma konularında Türkiye’nin desteğinin düzenlenebileceğini söylemiştir. Ecevit, Türkiye’nin KKTC için güvence olduğu kadar KKTC’nin varlığının da Türkiye için önemli bir güvence olduğunu, zira Mersin ve İskenderun limanlarımızın, petrol boru hatlarının, ileride Doğu Akdeniz’de yapılacak doğal gaz ve petrol boru hatlarının güvenliğinin buna bağlı olduğunu, bu nedenle Türk askerinin ebediyen Kuzey Kıbrıs’ta kalması gerektiğini belirtmiştir.

Türkiye’nin ve KKTC’nin Kıbrıs’ta iki devletli çözüm modelini benimsemiş olmalarının, ülke çıkarlarının gerekli kıldığı gerçekçi ve doğru yönde atılmış önemli bir adım olduğu düşünülmektedir.

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı ile ortaya çıkan kriz, Türkiye’yi dünya gündeminin üst sıralarına taşıdı. Montrö Boğazlar Sözleşmesi çerçevesindeki sorumluluklarını yerine getirmesi, tarafsız kalması ve arabuluculuk girişimlerinde bulunması, Türkiye’ye, özellikle Batılı müttefikleri nezdinde ciddi bir sempati kazandırdı. Aralarında Hollanda, Almanya ve Yunanistan Başbakanlarının bulunduğu birçok Batılı lider, Türkiye’yi desteklediklerini göstermek amacıyla birbiri ardına Türkiye’yi ziyaret etti.

Türkiye, Batılı ülkelerle, AB ve Avrupa Konseyi gibi Batı kurumlarıyla uzun süredir sorunlarla yüklü olan ilişkilerini yoluna koymak bakımından önemli bir fırsat yakalamıştı. Ancak, ne yazık ki, Türkiye’yi yönetenler, özelikle dost ve müttefiklerinin zihninde Türkiye’nin Batı aidiyeti ile ilgili olarak son yıllarda oluşmaya başladığı gözlenen soru işaretlerini gidermek için bu fırsatın değerlendirilmesi gerekliliğini tam olarak kavrayamadı.

Batılı olma kavgasının tarihçesi

Oysa, ortada hepimizin önemini anlaması gerektiğine inandığım bir gerçeklik vardı. Önce askerlik, sonra yönetim, ekonomi, bilim, kültür, eğitim alanlarında Avrupa örnek alınarak değişiklikler, düzeltmeler yapma, eskimiş kurumları yenileştirme hareketi Osmanlı İmparatorluğu devrinde, 18. yüzyılda başlatılmıştı. Islahat hareketleri olarak da adlandırılan bu yeniliklerle amaçlanan, giderek gelişen Avrupa devletleri karşısında güçsüzleşen, toprak yitirip parçalanan imparatorluğu eski güçlü durumuna getirmekti.

Dolayısıyla, Batılılaşma girişimlerinin, kurumların yenilenmesi yolunda daha önce çeşitli düşünceler öne sürülmüş olmakla birlikte, III. Ahmet döneminde (1718-1730) başladığını söylemek yanlış olmaz.

Örneğin, Padişah Abdülmecit’in, Mustafa Reşit Paşa’nın etkisiyle de olsa, nihayet yine kendi yayınladığı bir fermanla, imparatorluğun uyruklarına eşit haklar tanımakta, can, ırz, namus ve mal güvenliğinden söz etmekte olduğu, vergi, askerlik ve yargı alanlarında yeniden düzenlemenin gerekliliğini ileri sürdüğü tarih kitaplarında yazıyor. Böylece, bir bakıma, yapılacak yeniliklerin ana çizgileriyle bir araya toplanmakta ve günümüzdeki hükümet programlarına benzeyen bir reformlar taslağı sunulduğu da tarihimizde kayıtlıdır. Ayrıca, 1856 ve 1861’de çıkarılan fermanların da aynı niteliği taşıdığını, bu suretle 19’uncu yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’nun kendini yenileme çabalarının yoğunlaştığı bir dizi kabuk ve öz değiştirme girişimlerine sahne olduğunu biliyoruz.

Atatürk dönemi atılımları

Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde verilen Kurtuluş Savaşı sonrasında, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun çağdaş bir Batılı ülke olma hedefi üzerine bina edildiği açıktır. Atatürk’ün devrimleri gerçekleştirerek, Batılılaşma hareketine büyük bir ivme kazandırmasının temel sebebi budur. Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş felsefesi esas itibariyle, milli değerlerin korunup gözetilmesine özen gösterilmesi suretiyle belirlenecek özgün politikalarla Batılılaşma hedefine ulaşma anlayışına dayanıyordu.

Nitekim, Atatürk’ün Batılılaşma siyaseti, Batı medeniyetinin temelini oluşturan hak ve özgürlükleri, evrensel değerleri, bağımsızlığı, eşitliği, hukuku ve adaleti, akılcılığı ve bilimi, çoğulculuğu, milli birliği ve beraberliği, halkın refah ve mutluluğunu, kısacası çağdaşlığı önceleyen bir özgünlüğe sahipti. Atatürk, bu çağdaş ilkelerden esinlenerek, zamanın ruhunu yakalamayı ve bizzat geliştirdiği özgün değerler sistemi ile Türkiye’yi birçok alanda Batı medeniyetinin dahi önüne geçirebilmeyi başardı. Örneğin, Türk kadını bu sayede Batılı kadınlardan çok daha önce seçme ve seçilme hakkını elde edebildi.

Türkiye, bu sebeple, yakın çevresindeki ülkelerin birçoğundan daha önce lâikliği ve demokrasiyi benimseyebildi. Türkiye, bu sayede dünyanın 20 büyük ekonomisi arasına girebildi. Bugün, uluslararası plânda elde ettiğimiz her şeyi, bizzat Atatürk’ün vâz ettiği, bilim ve aklı önceleyen özgün Batılılaşma ilkelerine borçlu olduğumuzu bilmeliyiz.

Batılı olmak başka suyuna gitmek başka

Bu noktada, bir hususa önemle dikkat çekmek istiyorum: Atatürk’ün esaslarını belirlediği Batılılaşma çerçevesinde Batılı olmak, Batılı ülkelerin suyuna gitmek, onlar ne istiyorsa yapmak demek değildir. Onlara boyun eğmek, Türkiye’nin çıkarları aleyhine sergiledikleri politikalara göz yummak ve tepki göstermemek hiç değildir.

Batılı olmak, çağdaş medeniyet seviyesine ulaşmanın vazgeçilmez şartları olan “lâikliğe, demokrasiye, temel hak ve özgürlüklere, evrensel değerlere saygı gösteren ve bunları benimseyip, özümseyen insan olmak” demektir. Zira, bu anlayışa sahip bir insan, hakkını ve hukukunu korumak bakımından çok daha donanımlı ve etkilidir.

Şimdilerde, yaklaşık 300 yıl önce başlatılan Batılılaşma sürecinden bilinçli şekilde uzaklaşılmakta olduğuna delalet eden birçok gelişmeye şahit olmaktayız. Devletin kurumsal yapısı büyük ölçüde bozuldu. Hukuk ve adalet sistemi, lâiklik ve demokrasi zafiyet içinde. Temel hak ve özgürlükler alanında ciddi bir gerileme söz konusu. Tabiatıyla, bu durum uluslararası plânda Batı aidiyetimizin sorgulanmasına ve giderek çağdaş dünyadan soyutlanmamıza yol açıyor. Üyesi olduğumuz uluslararası kuruluşlarda, hak ve menfaatlerimizi etkin şekilde korumakta da zorlanıyoruz.

Duygusal çıkışlar, güvenilirlik ve öngörülebilirlik

Türkiye’de önümüzdeki yıl genel seçimlerin yapılacak olması ve şu sırada ekonomimizin ciddi sorunlarla karşı karşıya bulunması, iç ve dış politikada yaşadığımız savrulmayı bir ölçüde izah edebilirse de bu durumun geçici ve sürdürülebilir olmadığı açıktır.

Özellikle, iç siyasete dönük kısa vadeli hesaplarla son zamanlarda körüklenen Batı karşıtlığının, başta ekonomi olmak üzere, Türkiye’ye, hemen her alanda ciddi maliyet oluşturmakta olduğu görülüyor. Ayrıca, bu durum, güvenilirlik ve tutarlılık bakımından zaten ciddi zafiyet içinde bulunan dış politikamıza da ilâve bir yük teşkil ediyor.

Popülizm temelli Batı karşıtlığı, özellikle müttefiklerimiz ile ilişkilerde gereksiz sürtüşmelere ve gerginliklere sebep oluyor. Bu çerçevede, ani ve beklenmedik davranışlar sergilediğimiz için muhataplarımız nezdinde inandırıcılık sorunu yaşıyoruz. Örneğin, bir yıl önce Türkiye’nin düşmanı olduğunu öne sürerek, ölçüsüz tepkiler verdiğimiz ülkelerle birdenbire kucaklaşabiliyoruz. Ya da dün çok sıcak davrandığımız bir yabancı lidere, ertesi gün küsebiliyoruz. Bu tür duygusal çıkışlar, güvenilirliğimiz ve öngörülebilirliğimiz üzerinde ciddi soru işaretlerine yol açıyor.

“Yerli ve millî” olma iddiası

Diğer taraftan, karşı olunan Batılılaşma olgusuna alternatif oluşturmak üzere ortaya atılan “yerlilik ve millilik” kavramının da gerçekçi ve inandırıcı bir tarifinin yapılmadığını görmekteyiz.

Ülkenin ekonomisi ve sanayii hemen hemen tamamen Batı malı makina ve teçhizat ile üretim yaparken, insanlarının birçoğu Batı teknolojisi ile üretilmiş cihazlar kullanırken, Batı ürünü olan her şeye rağbet bu denli yüksek iken, sokaklardaki işletmelerin büyük çoğunluğu Batı isimleriyle faaliyet gösterirken vb, “yerlilik ve millilik” içi boş popülist bir söylem olmaktan öteye gidemiyor.

Bu kavramın altını bir türlü dolduramayan Batı karşıtları, en kolay yolu seçerek, Batı yanlısı kitleyi “vatan hainliği” ithamında bulunmak suretiyle sindirmek gibi sığ bir yola başvuruyor. Böylece, ülke içinde zaten var olan kutuplaşma giderek derinleşiyor, nefret söylemi ve yabancı düşmanlığı zemin kazanıyor.

Ülke içindeki huzuru tehdit eden, insanların yaşam sevincini törpüleyen, enerjisini tüketen kutuplaşmaya son vermenin Türkiye’nin en acil ihtiyaçlarından biri olduğuna inanıyorum.

Seçime doğru Batı karşıtlığı

İktidar, seçimler öncesinde manşetlerin ekonomik sorunlardan uzaklaştırılmasını ve milliyetçi muhafazakâr tabanın konsolide edilmesini sağlamak üzere Batı karşıtlığını bir araç olarak kullanmayı düşünmüş olabilir. Ancak, terör ve düzensiz göç gibi hassas konuların önümüzdeki seçimlerde belirleyici rol oynayacağı düşünüldüğünde, bunun toplumsal barış ve iç huzur bakımından ne büyük riskler taşıdığının iyi değerlendirilmesi icap eder. Bunun ayrıca, demokrasi ve özgürlükler alanında büyük maliyet ödeyerek elde ettiğimiz kazanımlara ciddi tehdit oluşturduğunun da görülmesi gerekir.

Avrupa güvenlik mimarisinin yeniden şekillenmekte olduğu, Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliklerinin tartışıldığı ve nihayet ABD’den F-16 gibi silah sistemleri talep ettiğimiz şu günlerde, Türkiye, Batı karşıtlığına prim verecek tutum ve yaklaşımlardan uzak durmaya özen göstermelidir. Bununla, elbette, Türkiye meşru taleplerinden vazgeçmeli veya birtakım tavizler vermeli demek istemiyoruz. Örneğin, PKK terörü gibi halkımızın hassas olduğu bir konuda tepkimizin her vesileyle kuvvetli bir şekilde ortaya konulması elbette gereklidir. Ancak, sessiz diplomasiyle ve akılcı bir pazarlıkla, eşit üyesi olduğu NATO ve ağırlığa sahip bulunduğu AB gibi Batı kurumlarının iç müzakere yöntemlerini kullanmak suretiyle, Türkiye’nin, taleplerini daha etkin savunabileceğine olan inancımızı vurgulamak istiyoruz.

Bir dönüm noktası daha

Türkiye’nin, bu çerçevede, transatlantik camianın ortak savunma politikalarına, NATO üyeliği ve AB ile yakın ilişkileri çerçevesinde, yapıcı katkılarda bulunmaya öncelik vermesi gerektiğini söylüyoruz.

Bu ay sonunda Madrid’de yapılacak NATO zirve toplantısında kabul edilmesi beklenen Stratejik Konsept belgesinin bu bağlamda son derece önem taşıdığına dikkat çekmeye çalışıyoruz.

Türkiye’nin Batılılaşma süreci özgün anlayışla geliştirilerek, devam ettirilmelidir. Türkiye, bu bağlamda, demokrasisini bir an önce ihya etmeli, temel hak ve özgürlükler alanında somut adımlar atmalı, Batı aidiyeti üzerindeki soru işaretlerini gidermelidir. Bu, Türkiye’nin en öncelikli hedefi olmalıdır. İçinde bulunduğu siyasi ve ekonomik sıkışmışlıktan çıkması için başkaca bir seçeneği yoktur. Aksi takdirde, Türkiye, ecdadının 300 yıllık çabasını yok saymış ve bir anlamda kendi kendini inkâr etmiş olur.