Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ülkemiz kamuoyunda en az bilinen uluslararası kuruluşlar arasındadır.Oysa
KISA TARİHÇE:
AGİT’in temelinde1970’li yıllarda soğuk savaş koşullarında bloklar arasında düzenli bir diyalog zemini oluşturmak, bu şekilde gerginliği azaltmak ve güvenliğe katkı sağlamak üzere başlayan Helsinki süreci yatmaktadır. Bu süreç 1
AGİT’İN KARŞILAŞTIRMALI ÜSTÜNLÜKLERİ:
AGİT diğer uluslararası kuruluşlardan farklı olarak herhangi bir konvansiyon, anlaşma veya sözleşmeye dayanmamaktadır. Kendi idari ve örgütsel yapısı siyasi düzeyde alınan kararlarla belirlenmektedir. B
AGİT, NATO gibi bir savunma Örgütü değildir. Bir başka deyişle üyelerine güvenlik garantisi vermez. Operasyonel
Avrupa’da güvenliğin temel taşı sayılan “Avrupa’da Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşması (AKKA)” AGİT’in şemsiyesi altında müzakere edilmiştir. Bugün uluslararası alanda kabul gören geniş kapsamlı güvenlik, güvenliğin bölünmezliği ve işbirliğine dayalı güvenlik gibi kavramlar AGİT içerisinde geliştirilmiştir. 1975 tarihli Helsinki nihai senedinde kayıtlı 10 temel ilke hala devletlerarası ilişkilerde temel rehber özelliğini korumaktadır. Hemen
AGİT İŞLEVİNİ YİTİRMİŞ MİDİR?
AGİT’in son yıllarda bölgesinde en temel diyalog ve müzakere forumu olma niteliğini kaybetmeye başladığı görülmektedir. 10 yılı aşkın bir süredir Bakanlar toplantılarında nihai bildiri üzerinde oydaşma sağlanamamakt
Siyasi/askeri, ekonomik ve insani boyutlar arasında Helsinki nihai senedinde kurulan denge özellikle 2000’li yıllardan itibaren insani sepet lehine bozulmuştur. Bu
AGİT, gündeminde yeralan ve dondurulmuş ihtilaflar olarak nitelendirilen Yukarı Karabağ, Abhazya ve Moldova gibi bölgesel sorunlara bugüne kadar çözüm getirememiştir. Bu başarısızlıkta tabiatıyla
TÜRKİYE NE YAPMALI?
Türkiye kurucu üyeleri arasında bulunduğu AGİT’de AB, ABD ve RF ile birlikte başlıca aktörlerden biridir. Her zaman gerek danışmalarda, gerek müzakerelerde görüşlerine değer verilen bir ülke olmuştur. Son yıllarda AGİT’te yaşanan tıkanıklıkların temeli
AGİT’in yürütme faaliyetleri bütünüyle her yıl değişen dönem başkanı ülke tarafından icra edilmektedir. Genel Sekre
Uluslararası ilişkilerde muhteşem yalnızlık diye bir kavram yoktur. Hele hele çok taraflı diplomaside en kötü senaryo yalnız kalmaktır. Görü
AGİT, logosunda güvenlik kelimesi yeralmakla birlikte son yıllarda “hard core” güvenlik alanında ciddi bir çalışma yapmamıştır. Türkiye, Helsinki’nin üç sepeti arasında bozulan dengenin yeniden kurulması için silahsızlanma, güven ve güvenlik arttırıcı önlemler alanlarında ön alarak yeni öneriler sunabilir. Biden yönetiminin ABD’nin çok taraflılığa geri döneceğini açıklaması, START’ın süresini uzatması bu alanda ümit verici gelişmelerdir. Türkiye bu doğrultuda ABD ile birlikte çalışabilir. Uyarlanmış AKKA’da önem verdiğimiz kanat rejiminin ana unsurlarının korunabilmesi müzakerelerde ABD heyetiyle yürüttüğmüz yakın işbirliğiyle sağlanabilmiştir.
Türkiye yabancı düşmanlığı, ayrımcılık ve islamafobi gibi yurtdışında yaşayan Türklerin sorunlarını ,PKK terör örgütünün saldırılarını örnekleriyle sadece yıllık insani boyut toplantılarında değil, AGİT’in siyasi forumlarında da dile getirmekten çekinmemelidir. Viyana’da büyükelçilik yaptığım yıllarda Avusturya’nın
SONUÇ:
Uluslararası örgütler devletler üstü yapılar değildir. Gündemindeki sorunları çözümlemede başarılı olamıyor diye AGİT’i suçlamak haksızlıktır. Sonuçta