Harici Bir Hariciyecinin Not Defterinden

Diplomasi ve Tarih Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türk Diplomasi Tarihi Araştırmaları

Diplomasi ve Tarih Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türk Diplomasi Tarihi Araştırmaları

Büyükelçi (E) Prof. Dr. Ali Engin Oba

Kitabevi Yayınları

Mayıs 2021

348 sayfa

Emekli Büyükelçi, Prof. Dr. Ali Engin Oba’nın bu kitabı, diplomasi tarihi alanında gerçekleştirilen 17 incelemeden meydana gelmektedir.

Diplomasi tarihi, devletlerin diplomasi aracı ile uluslararası ilişkilerde gerçekleştirdikleri faaliyeti inceler. Etkin bir diplomasi olmadan devlet, uluslararası alanda istediği faaliyeti gösteremez.

Diplomasi tarihi veya uluslararası ilişkiler tarihi, ülkemizde genel olarak siyasi tarih adı altında ele alınmaktadır. Diplomasi tarihi, tarih biliminin geç ortaya çıkmış bir alanıdır. Ülkemiz de 20. yüzyılda tarih yazıcılığına dahil olmuştur.

Diplomasiyi diplomat yürütür. Diplomatların başkentleri ile yazışmaları, değerlendirmeleri, araştırma ve raporları, diplomasi tarihi araştırmalarında esas kaynağı meydana getirirler.

Bu eserde, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türk diplomasi tarihi ile ilgili konular Prof. Dr. Ali Engin Oba tarafından ele alınarak incelenmektedir. Makaleler, arşiv belgelerine dayanılarak kaleme alınmıştır.

Kitapta yer alan incelemeler, Türk diplomasi tarihi araştırmalarına katkı yapmayı amaçlamaktadır.

Montrö Boğazlar Konferansı

Tutanaklar, Belgeler
Seha L. Meray, Osman Olcay

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
2019
788 sayfa

Atatürk ve arkadaşları, işgalden ve emperyalizmin boyunduruğundan kurtardıkları ülkenin bağımsızlığını Lozan Antlaşmasıyla tüm dünyaya kabul ettirdiler, ancak Boğazlar üzerindeki tam egemenlik 1936’da Montrö Sözleşmesiyle kuruldu. İş Bankası Kültür Yayınları, Montrö Konferansının tutanak ve belgelerini, Mülkiye’nin değerli hocalarından rahmetli Prof. Dr. Seha L. Meray ve Büyükelçi Osman Olcay’ın birlikte yapmış olduğu güzel çevirisayesinde, yetkin uluslararası hukuk uzmanı Büyükelçi Rıza Türmen’in geniş önsözüyle beraber, yakın tarihimizin temel bir kaynağı olarak kitaplaştırdı.

Türkiye, Montrö Konferansının toplanması talebini, tam da İkinci Dünya Savaşı öncesinde bazı Avrupa ülkeleri taleplerini silah zoruyla ve tehditle almaya başladığı sırada, doğal bir hakkı olan, kendine ait bir su yolunda egemenliğini tesis etmek amacıyla ve barışçı bir yöntem kullanarak yapmıştı. Türkiye’nin bu olgun davranışı o dönemde büyük takdir toplamıştı.

Montrö’nün önemli kazanımlarını Büyükelçi Türmen kitabın Önsözünde şöyle özetlemektedir: “Montrö Sözleşmesi 84 yıl sonra hâlâ geçerliliğini koruyorsa, bunun en temel nedeni, Türkiye’nin ve Karadeniz’e kıyıdaş devletlerin güvenliğine ve serbest geçiş rejimiyle kıyıdaş olmayan devletlerin çıkarlarına hizmet etmesi ve mevcut uluslararası koşullarda daha iyi bir düzenlemenin yapılması olanağının bulunmamasıdır.”